İnme, beyin damarlarının tıkanması veya yırtılması sonucu beyinde meydana gelen hasara denir. Bu hasarın beyinde bulunduğu yere bağlı olarak, inmenin belirtileri de değişkenlik gösterebilir. İnme belirtileri arasında yüzde felç, kolda veya bacakta güçsüzlük, konuşma bozuklukları, denge kaybı, görme sorunları ve uyuşma yer alır. Bazı inme tiplerinde ise ani ve şiddetli baş ağrısı önemli bir belirti olabilir. Her baş ağrısı inme riski taşımaz, ancak ani başlangıçlı ve çok şiddetli baş ağrıları durumunda mutlaka hastaneye başvurulmalıdır.
İnme Risk Faktörleri ve Önlenmesi
İnme risk faktörleri değiştirilebilen ve değiştirilemeyen olarak ikiye ayrılır:
Değiştirilemeyen Risk Faktörleri:
- Yaş: 55 yaşından sonra inme riski her 10 yılda iki katına çıkar.
- Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.
- Irk ve kalıtımsal özellikler.
Değiştirilebilen Risk Faktörleri:
- Yüksek Tansiyon: Hem iskemik (damar tıkanması) hem de hemorajik (beyin kanaması) inme için önemli bir risk faktörüdür. Tansiyonun kontrol altında tutulması kritik öneme sahiptir.
- Şeker Hastalığı: İnme riskini neredeyse 6 kat artırır, bu yüzden şeker kontrolü önemlidir.
- Kalp Hastalıkları: Özellikle atrial fibrilasyon gibi ritim bozuklukları inmeye sebep olabilir. Bu tür hastalıkların tedavisi inmeyi önlemek için önemlidir.
- Kolesterol Yüksekliği: Damar duvarının yapısını bozarak ve enflamasyona neden olarak inmeye yol açabilir.
- Sigara ve Alkol: Hem iskemik inme hem de anevrizma yırtılmasına bağlı subaraknoid kanamalar için ciddi risk faktörleridir.
- Yaşam Tarzı: Hareketsizlik, obezite, sağlıksız beslenme gibi faktörler de inme riskini artırır.
İnme Tedavisinde İlk 4,5 Saatin Önemi
İnme belirtileri görüldüğünde, zaman kaybetmeden 112 ambulans sistemi aranmalıdır. İlk 4,5 saat içinde yapılan ilaç tedavileri başarılı sonuçlar verebilir. Hastaların kendi imkanlarıyla hastaneye gitmeleri önerilmez çünkü tüm merkezlerde akut inme tedavisi yapılamamaktadır. 112 ambulans sistemi, hastaları uygun tedavi merkezlerine yönlendirir ve merkezleri önceden bilgilendirerek hazırlık yapılmasını sağlar.
Zamanında Tedavi ile Sağlıklı Bir Yaşama Dönüş
İnmenin ilk 4,5 saatinde yapılan ilaç tedavileri, hastaların üçte birinin tamamen düzelmesini sağlayabilir. Ayrıca, anjiyo yöntemiyle tıkanan damardaki pıhtının çekilmesiyle yapılan tedaviler de 6-8 saate kadar etkili olabilir. Bu tedaviler, hayat kurtarıcı olup inmenin yol açtığı hasarı azaltarak kişilerin sağlıklı bir şekilde yaşamlarına dönmelerini sağlar.
Sonuç
İnmenin belirtilerini erken tanımak ve hızlı hareket etmek hayati önem taşır. Risk faktörlerini bilmek ve kontrol altına almak, inme riskini azaltmada büyük rol oynar. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak, inme riskini en aza indirmeye yardımcı olur.
