2013 yılına Dolar 1.75 ,Euro 2.3dan başlamış idi.Bugün ise dolar 1.93 ,euro 2.55den işlem görüyor. Özellikle döviz üzerinden mal alan işletmeler bu yükselişten büyük zarar elde ettiler.
Geçtiğimiz hafta Türkiye'nin en büyük 5 işletmesi arasında yer alan Tüpraş hem dövizin hem de petrolün yükselmesinden zarar ettiğini açıklamış idi. Açıklamanın bir kısmını burada sizlerle paylaşarak yorumlamaya çalışacağım.
'''Geçen yıl, ilk altı aylık dönemde 527 milyon Lira düzeyinde olan vergi öncesi kar, piyasalardaki negatif seyir doğrultusunda faaliyet karında yaşanan düşüş ve kurlardaki artışa bağlı olarak ortaya çıkan 335 milyon Liralık olumsuz net kur farkı sapmasının da etkisiyle bu yıl 77 milyon Lira vergi öncesi zarara dönüşmüştür” denildi.
Kur Riskinden Arınmak İçin Ne Yapmalıyız?
X işletmesinin 2013 Ocak ayında, Eylül ayında piyasa dolar kurundan ödeme yapmak üzere 100 000$lık mal satın aldığını varsayalım.Ocak ayında ödemesi gereken tutar ,dolar/Türk Lirasi 1.75 olduğu için 175 000 tl dir .Fakat Eylül ayında doların ne olacağını bilemeyen işletme doların yükselmesinden zarar edeceğini bilir.Yada doların düşmesinden dolayı daha fazla kar elde edebilir.Bu örneğimizde görüldüğü gibi X işletmesi bu yazıyı kaleme aldığımız 5 ağustos 2013 e göre doların 1.93de olmasından dolayı 18 000 tl daha fazla ödemek zorunda kalacaktır.X işletmesi malları Türkiye'de dolar üzerinden satamayacağı için (Türk lirasından satmış olduğu için) otomatik olarak kur zararı edecektir.
İşletmeler bu zararın önüne geçmek için neler yapmalıdır?
X işletmesi malı satın aldığı gün öncelikle kasasında 100 000$ bulundurmalıdır . Şimdi diyeceksiniz.100 000$ım olsa idi peşin alır ve daha fazla mal satın alırdım. İşte işletmeler borcunu ödeyecek döviz cinsini kasasında bulundurarak bunun önüne geçebilir.
Her işletme kasasında döviz bulunduramayacağı için vadeli işlemler borsasında pozisyon almalıdır. Örneğin, bugünlerde İzmir Vadeli Opsiyon borsası VİOP ile birleşiyor.İşte bu vadeli borsada ödeme tarihi eylül olan işletme 100 000$lık Dolar alım pozisyonu almalıdır.
100 000$ satın almak için bu borsada gerekli teminat 10 000$dır.Yani 10 000$ı olan işletme Vadeli İşlemler Borsasında 100 000$ satın alabilir.
VOB'da ocak ayında 1.75 olan dolar kurundan 100 000$ alan işletme eylül vadeli pozisyon tercih etmelidir. Bu işlemin sonucunda satın almış olduğu malın ödeme gününde vadeli işlemler borsasında 100 000$ olan işletme, 1.75den satın aldığı eylül vadeli pozisyonu kapatarak 10 000$ sermaye ile 20 000 tl kar elde etmiş olur.Böylelikle satın almış olduğu malın dolar üzerinden fiyatı artığı için elde ettiği zararı VOB'DA almış olduğu işlem ile telafi edecektir.
Diyelim ki bir başka işletmenin 2014 yılı ocak ayında 1 milyon$ alacağı var.Doların düşmesi demek bu işletme içinde zarar demektir.Bu işletmede zarar etmemek içinde VOB'da 1 milyon$ lık pozisyon almalıdır.VOB'da 1 milyon $ lık işlem yapmak için gerekli teminat, yani sermaye 100 000$ dır.100 000$ yatırım ile bu işletme ocak 2014de dolar alacağı için VOB'da bu zararı telafi edecektir.
Eğer sizde dolar ve euro üzerinden ticaret yapıyor ve dövizin düşmesi ya da yükselmesinden zarar etmek istemiyor iseniz bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
